Over Sweelinck

In mei van het jaar 1562 werd in Deventer Jan Pieterszoon Sweelinck geboren.

Twee jaar later verhuisde het gezin naar Amsterdam, waar zijn vader organist werd van de belangrijkste kerk van de stad, de Oude of Sint-Nicolaaskerk, tot aan zijn dood in 1573. De jonge Sweelinck leerde het klavierspel vermoedelijk van zijn vader en van diens opvolger Cornelis Boskoop. Vast staat dat Jan Pieterszoon al in 1580, 18 jaar oud, als vaste organist aan de Oude Kerk in Amsterdam was verbonden en er zijn aanwijzingen dat hij er al op 15-jarige leeftijd is aangesteld: absoluut een unicum in die tijd.

Sweelinck was veruit de beroemdste en bekendste muziekpedagoog van zijn tijd. Tijdens het Twaalfjarig Bestand kwamen uit heel Europa leerlingen naar Sweelinck in Amsterdam. Vooral uit Noord-Duitsland kwamen veel leerlingen, waaronder Heinrich Scheidemann. Via zijn leerlingen Johann Adam Reincken en Dietrich Buxtehude loopt een directe lijn van Sweelinck naar de beroemdste barok-componist: Johann Sebastiaan Bach.

Sweelinck componeerde talrijke werken voor orgel en klavecimbel, koorwerken en werk voor kleine ensembles. Van wat hij schreef is heel wat verloren gegaan, maar wat er over is toont ons een begenadigd componist die, op de overgang van renais-sance- naar barokmuziek, invloeden uit alle delen van Europa wist te verbinden.

In de Nederlanden van rond 1600 was Sweelinck even bekend als schilders als Frans Hals en Saenredam. Hij is zonder twijfel de belangrijkste componist van de Gouden Eeuw in Nederland. Niet voor niets is hij afgebeeld op de laatste serie bankbiljetten van de gulden, samen met Frans Hals, Joost van den Vondel en Baruch Spinoza.

Het feit dat hij 450 jaar geleden geboren werd wordt op verschillende plaatsen in Nederland gevierd met concerten en festivals. Het Sweelinck-festival in Zaltbommel bijt daarbij het spits af.